Witraż – ozdobne wypełnienie okna, wykonane z kawałków kolorowego szkła wprawianych w ołowiane ramki osadzone między żelazne sztaby. Kreskowanie na szkle lub malowanie na nim przeźroczystymi farbami podkreśla charakterystyczne elementy (głowę, oczy, ręce, fałdowanie szat, cieniowanie figur itp.).
Podobno to Arabowie jako pierwsi zastosowali prześwitującą mozaikę szklaną do wypełnienia ażurowych otworów w ścianach. W podobny sposób postępowali Rzymianie. W wycięte w marmurze ażury wstawiali barwne płytki miki lub przeźroczyste tafle selenitu.
Stained glass rose window Chartres Cathedral
Szkło było znane od bardzo dawna. Pierwsze ośrodki szklarskie powstały prawdopodobnie w Babilonii i Egipcie prawie 3 000 lat p.n.e. Także ludy żyjące w pobliżu wulkanów znały szkło bo występowało naturalnie w rozmaitych rodzajach i zabarwieniach.
Już około 60 roku n.e. otrzymywali tafle, które pozwalały przeszklić otwory niedużych okien. Ze względu na koszt szkła, mogli sobie na to pozwolić jedynie najbogatsi.
W Pompei i Herkulanum do tego celu stosowano szkło "mleczne", o zabarwieniu lekko zielonkawym, osadzone w brązowych ramach okiennych. Kolejnym osiągnięciem technologicznym było szkło przeźroczyste.
W czasach nowożytnych rozkwit produkcji szkła wiązał się z założeniem hut szkła we Włoszech i na wyspie Muano obejmującej pięć wysp w Lagunie Weneckiej. Rozpoczęto w nich produkcję luster. W Polsce pierwsze wyroby ze szkła odkryto na przełomie X/XI wieku.
Szkło było znane od bardzo dawna. Pierwsze ośrodki szklarskie powstały prawdopodobnie w Babilonii i Egipcie prawie 3 000 lat p.n.e. Także ludy żyjące w pobliżu wulkanów znały szkło bo występowało naturalnie w rozmaitych rodzajach i zabarwieniach.
Już około 60 roku n.e. otrzymywali tafle, które pozwalały przeszklić otwory niedużych okien. Ze względu na koszt szkła, mogli sobie na to pozwolić jedynie najbogatsi.
W Pompei i Herkulanum do tego celu stosowano szkło "mleczne", o zabarwieniu lekko zielonkawym, osadzone w brązowych ramach okiennych. Kolejnym osiągnięciem technologicznym było szkło przeźroczyste.
W czasach nowożytnych rozkwit produkcji szkła wiązał się z założeniem hut szkła we Włoszech i na wyspie Muano obejmującej pięć wysp w Lagunie Weneckiej. Rozpoczęto w nich produkcję luster. W Polsce pierwsze wyroby ze szkła odkryto na przełomie X/XI wieku.
W IV i V wieku, wypełnienia okienne złożone z barwnych szkiełek (pozbawione rysunku) znajdujemy we wnętrzach kościelnych: ok. 405 roku – kościół św. Pawła w Rzymie, ok. 450 roku katedra w Lyonie.
W VIII wieku pojawiło się pojęcie vitrearii określające szklarzy-witrażystów, którzy byli w czasach wczesnośredniowiecznych jednocześnie vitri factores – wytwórcami szkła. Z tamtych czasów znane są też pierwsze nazwiska rzemieślników mistrzów witrażownictwa. Fachowcy ci byli często i chętnie przyjmowani do klasztorów, gdzie dbano również o ich szersze wykształcenie. Z czasem witrażyści zyskali sobie ogromny szacunek społeczny, a ich rzemiosło osiągnęło znaczenie sztuki.
W XIV wieku we francuskiej Normandii udoskonalono technikę wytwarzania szyb, opracowano technikę szklenia dużych otworów okien katedralnych. Pojedyncze szyby okienne, zwane gomółkami szklanymi, rzemieślnicy wytwarzali poprzez wydmuchiwanie.
Złoty wiek sztuki witrażowej przypada na czasy gotyckich katedr. Rozwinęła się umiejętności ówczesnych artystów w operowaniu światłem i kolorem we wnętrzu. Ich wiedza o różnicach w zachowaniu się barw w zmiennych warunkach świetlnych i pomagała projektować zabarwienie okien. Okna o dominancie zimnej umieszczano w ścianach północnych i zachodnich, o ciepłej zaś we wschodnich i południowych.
Artyści tamtego okresu posługiwali się błękitem, czerwienią, fioletem i bielą, jednak ich kompozycje były olśniewające. Wrażenie i efekt wzmacnia siatka ołowianych listewek spajających szkło (konstrukcyjna konieczność).
Renesans witrażownictwa nastąpił na przełomie wieków XIX i XX w sztuce secesji
źródło:W VIII wieku pojawiło się pojęcie vitrearii określające szklarzy-witrażystów, którzy byli w czasach wczesnośredniowiecznych jednocześnie vitri factores – wytwórcami szkła. Z tamtych czasów znane są też pierwsze nazwiska rzemieślników mistrzów witrażownictwa. Fachowcy ci byli często i chętnie przyjmowani do klasztorów, gdzie dbano również o ich szersze wykształcenie. Z czasem witrażyści zyskali sobie ogromny szacunek społeczny, a ich rzemiosło osiągnęło znaczenie sztuki.
W XIV wieku we francuskiej Normandii udoskonalono technikę wytwarzania szyb, opracowano technikę szklenia dużych otworów okien katedralnych. Pojedyncze szyby okienne, zwane gomółkami szklanymi, rzemieślnicy wytwarzali poprzez wydmuchiwanie.
Złoty wiek sztuki witrażowej przypada na czasy gotyckich katedr. Rozwinęła się umiejętności ówczesnych artystów w operowaniu światłem i kolorem we wnętrzu. Ich wiedza o różnicach w zachowaniu się barw w zmiennych warunkach świetlnych i pomagała projektować zabarwienie okien. Okna o dominancie zimnej umieszczano w ścianach północnych i zachodnich, o ciepłej zaś we wschodnich i południowych.
Artyści tamtego okresu posługiwali się błękitem, czerwienią, fioletem i bielą, jednak ich kompozycje były olśniewające. Wrażenie i efekt wzmacnia siatka ołowianych listewek spajających szkło (konstrukcyjna konieczność).
Renesans witrażownictwa nastąpił na przełomie wieków XIX i XX w sztuce secesji
zwakaglas.pl
vitrage.ekaleta.com
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz